Ο Ουρανός της Ελλάδας

Εισαγωγή

Ο ουρανός του Ιουλίου μαρτυρά πως είμαστε στο θέρος, τον νότο στολίζει ο γαλαξίας μας με τη νεφελώδη μορφή του. Σε εκείνη την περιοχή εστιάζει και το αφιέρωμα μας, στην μελανή οπή στο κέντρο του γαλαξία μας. Επιτέλους γυρνούν και οι βροχές διαττόντων, πτωχές αλλά υπαρκτές και δύο κομήτες θα είναι ορατοί να περιφέρονται στο ηλιακό σύστημα.
Για τον ουρανό του Ιουλίου μπορείτε να πληροφορηθείτε και από το ομώνυμο βίντεο. Σίγουρα δε θα το μετανιώσετε και θα ανυπομονείτε για το επόμενο!

Οι φάσεις της Σελήνης

Τρίτο Τέταρτο	Νέα Σελήνη	Πρώτο Τέταρτο	Πανσέληνος
02/07	10/07	17/07	24/07

Θέσεις των πλανητών

1. Ερμής (Μέτρια ορατότητα): Ορατός ως πρωινός πλανήτης πριν την ανατολή του ηλίου. Στις 5 Ιουλίου βρίσκεται σε μέγιστη δυτική απόχη και εκείνη τότε είναι η ευκολότερη περίοδος να τον παρατηρήσετε αυτό το μήνα. Στις 5/07 ανατέλλει στις 5.00 και είναι ορατός για περίπου μια ώρα, ενώ βρίσκεται σε μέγιστο ύψος από τον ορίζοντα στις 8 Ιουλίου. Στο τέλος του μήνα πλησιάζει τον ήλιο και χάνετε στο τέλος του μήνα.
2. Αφροδίτη (Καλή ορατότητα): Ορατή μετά τη δύση του Ηλίου για περίπου δυο ώρες. Βρίσκεται στον Αστερισμό του Καρκίνου το πρώτο μισό του μήνα και καταλήγει στο Λέοντα στα τέλη του μήνα. Στις 13 Ιουλίου θα απέχει μισή μοίρα από τον πλανήτη Άρη.
3. Άρης (Μέτρια ορατότητα): Ορατός χαμηλά στον δυτικό ορίζοντα μετά τη δύση του ηλίου. Αναζητήστε τον μετά τις 21.00 κατά το λυκόφως.
4. Δίας – Κρόνος (Πολύ καλή ορατότητα): Ο Δίας θα βρίσκεται στον Υδροχόο ενώ ο Κρόνος Αιγόκερω για ολόκληρο το μήνα. Είναι ορατοί μετά τις μεσάνυκτα στις αρχές του μήνα και μετά τις 21.30 στα τέλη του μήνα, για ολόκληρη τη νύχτα έως την Ανατολή του ηλίου.
5. Ουρανός (αόρατος): Βρίσκεται πολύ κοντά στον ήλιο και η παρατήρηση του είναι αδύνατη αυτό το μήνα.
6. Ποσειδώνας (Μέτρια ορατότητα): Αυτός ο μήνα δεν είναι ιδανικός για την παρατήρηση του Ποσειδώνα. Ανατέλλει στις 12.30πμ (αρχές του μήνα) έως τα 22.30 (τέλη του μήνα). Είναι καλύτερα ορατός στο τέλος όταν μπορεί να παρατηρηθεί παρατήρηση του με τηλεσκόπιο από τα μεσάνυχτα μέχρι και πριν την ανατολή του ηλίου (έως 5.00πμ).

Αστρονομικά γεγονότα

7/7: Κομήτης 15 P/Finlay φθάνει τη μέγιστη φωτεινότητα του. Θα βρίσκεται στον αστερισμό του Κριού και μέχρι τώρα εκτιμάται να φτάσει μέγεθος 8.4.

8/7: Ερμής στο μέγιστο ύψος από τον ορίζοντα. Θα βρίσκεται 15 μοίρες ψηλά κατά την ανατολή του Ηλίου με μέγεθος 0.3 που τον ξεχωρίζει από οποιοδήποτε άστρο.

10/7: Κομήτης C/2020 T2 (Palomar) σε περιήλιο. Ο κομήτης θα πλησιάσει τον Ήλιο σε απόσταση 2,05 Αστρονομικών Μονάδων, την μικρότερη της τροχιάς του.

14/7: Κομήτης 15 P/Finlay σε περιήλιο. Ο κομήτης θα πλησιάσει τον Ήλιο σε απόσταση 1 Αστρονομικής Μονάδας, την μικρότερη της τροχιάς του.

19/7: Αστεροειδής 6 Ήβη σε αντίθεση. Ο αστεροειδής θα βρίσκεται στον αστερισμό του Αετού με μέγεθος 8,4.

28/7: Βροχή διαττόντων Νότιος Ιχθυίδες. Τα μετέωρα φαίνονται να πηγάζουν από τον αστερισμό του Νότιου Ιχθίος, και η καλύτερη ευκαιρία να τα δούμε είναι στις 04:00. Δυστυχώς προβλέπεται να δούμε μόνο μέχρι 1 μετέωρο την ώρα.

30/7: Βροχή διαττόντων Νότιες δ-Υδροχοΐδες. Τα μετέωρα φαίνονται να πηγάζουν από τον δ του Υδροχόου, και η καλύτερη ευκαιρία να τα δούμε είναι στις 04:00. Προβλέπεται να δούμε μέχρι 14 μετέωρο την ώρα. Πηγή τους είναι κατάλοιπα του κομήτη P/2008 Y12 (SOHO).

30/7: Βροχή διαττόντων α-Αιγοκερίδες.Τα μετέωρα φαίνονται να πηγάζουν από το α του Αιγόκερω, και η καλύτερη ευκαιρία να τα δούμε είναι στις 01:00. Δυστυχώς προβλέπεται να δούμε μόνο μέχρι 3 μετέωρα την ώρα. Πηγή τους είναι κατάλοιπα του κομήτη 169P/NEAT.

30/7: Αστεροειδής 12 Βικτόρια σε αντίθεση. Ο αστεροειδής θα βρίσκεται στον αστερισμό του Αετού με μέγεθος 8,8.

Σύνοδοι-Διαβάσεις-Αποκρύψεις

8/7: Σύνοδος Σελήνης-Ερμή. Αναζητήστε τα σώματα στον πρωινό ανατολικό ουρανό,στον αστερισμό του Ταύρου. Θα φτάσουν μέγιστο ύψος τις 10 μοίρες πριν χαθούν στο φως του Ήλιου.

12/7: Σύνοδος Σελήνης-Αφροδίτης-Άρη. Αναζητήστε τα σώματα στον δυτικό ουρανό,στον αστερισμό του Λέοντα. Θα εμφανιστούν μετά τη δύση του Ηλίου στο μέγιστο ύψος των 13 μοιρών και θα δύουν όσο περνάει ο χρόνος.

13/7: Σύνοδος Αφροδίτης-Άρη. Αναζητήστε τα σώματα στον δυτικό ουρανό,στον αστερισμό του Λέοντα. Θα εμφανιστούν μετά τη δύση του Ηλίου στο μέγιστο ύψος των 14 μοιρών και θα δύουν όσο περνάει ο χρόνος.

24/7: Σύνοδος Σελήνης-Κρόνου. Ορατή όλη τη νύχτα, στον αστερισμό του Αιγόκερω.

26/7: Σύνοδος Σελήνης-Δία. Καλύτερα ορατή αργά τη νύχτα, στον αστερισμό του Υδροχόου.

Αφιέρωμα

Αυτό το μήνα στον ουρανό βλέπουμε τον αστερισμό του Τοξότη (ή τσαγιέρας). Αφιέρωμα στον Τοξότη μπορείτε να δείτε στο άρθρο μας του περσινού Ιουλίου (https://astro.culture.uoc.gr/1600-2/).

Εκεί, στον αστερισμό του Τοξότη, βρίσκεται το κέντρο του Γαλαξία μας και πιστεύουμε ότι εκεί υπάρχει μία υπερμαζική μαύρη τρύπα! Πώς το ξέρουμε όμως αυτό; Το φως που ταξιδεύει για να έρθει στα τηλεσκόπια μας και να το ανιχνεύσουμε δεν είναι δυνατό να φτάσει, καθώς στη διαδρομή του απορροφάται έντονα από διαστρική σκόνη και αέριο που βρίσκονται στο δρόμο του. Όμως, μπορεί να είναι ανιχνεύσιμο σε άλλα μήκη κύματος, όπως τα ραδιοκύματα. Ο Καρλ Τζάνκσυ ανίχνευσε ένα ραδιοσήμα που προερχόταν από αυτήν την πηγή, ενώ το 1974 έγινε η πρώτη δημοσίευση που αναφερώταν σε μετρήσεις ραδιοκυμάτων από αυτήν την πηγή , η οποία πήρε το όνομα Sgr A* λόγω του ότι την έβρισκαν συναρπαστική(exciting) και ότι οι διεγερμένες (excited)καταστάσεις των ηλεκτρονίων συμβολίζονται με * .

Εκεί, γύρω από τη Μαύρη Τρύπα που υπάρχει στο κέντρο, υπάρχουν και αστέρια, τα οποία το βαρυτικό της πεδίο τα τραβάει προς το μέρος της και κάνουν ελλειπτικές τροχιές γύρω της. Κάπως σαν τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος γύρω από τον ήλιο μας. Το 2002 το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ δημοσίευσε τις μετρήσεις που είχε κάνει για ένα από αυτά τα αστέρια που γυρίζουν γύρω-γύρω από τη μαύρη τρύπα και έδειξαν ότι όντως αυτό το αστέρι, που ονομάζεται S2, περιφέρεται γύρω από τη ραδιοπηγή.

Έτσι απέκλεισαν την πιθανότητα η ραδιοπηγή να είναι αποτέλεσμα κάποιων σκοτεινών σωμάτων, σκοτεινών αστεριών, ή σκόνης που δε μπορούσαν να διακρίνουν μέχρι τότε, αλλά ενός κεντρικού βαρυτικού δυναμικού όπως μία μαύρη τρύπα. Αυτές οι μετρήσεις μπόρεσαν να δείξουν ότι το κέντρο της περιστροφής του S2 είναι μία Μαύρη Τρύπα και ότι ο S2 ακολουθεί μία ελλειπτική τροχιά 15.2 ετών. Μέσω των νόμων του Κέπλερ δύο διαφορετικές ερευνητικές ομάδες υπολόγισαν ότι περιφέρεται γύρω από μία μαύρη τρύπα με μάζα περίπου 4 εκατομμύρια φορές τη μάζα του ήλιου ενώ υπολόγισαν και την απόσταση μας από το κέντρο του γαλαξία στα περίπου 8 χιλιάδες παρσέκ!

Αξιοσημείωτα για το κέντρο του γαλαξία μας είναι ότι εκεί κοντά υπάρχει η πιθανότητα να υπάρχει ακόμα μία μαύρη τρύπα, πολύ μικρότερη σε μάζα, 1300 ηλιακών μαζών και η ύπαρξη της ενισχύει τη θεωρία ότι η κεντρική μαύρη τρύπα κάποια στιγμή θα τη “φάει”. Με αυτόν τον τρόπο πιστεύεται ότι οι μαύρες τρύπες καταφέρουν να έχουν τόσο μεγάλες μάζες, “τρώγοντας” ο,τι πέφτει στο βαρυτικό δυναμικό τους.

Ακόμα, το 2015 μετρήθηκε μία έκλαμψη στις ακτίνες Χ στην πηγή, που πιστεύεται ότι ήταν ίσως αποτέλεσμα ενός αστεροειδούς που έπεσε σε αυτήν ή ότι η πηγή απελευθέρωσε μαγνητικό πεδίο μαζί με μεγάλα ποσά ενέργειας.

Συγκλονιστικό το τι συμβαίνει σε μία τσαγιέρα, δεν είναι;!