Τι είναι τα πεφταστέρια; πραγματοποιούν όντως ευχές;
Αυτό που συμβαίνει είναι ότι ένα μικρό κομμάτι σκόνης ή κάποιου είδους μικρής πέτρας, που περιφερόταν γύρω από τη Γη, η Γη το τράβηξε και στο ταξίδι για να φτάσει μέχρι το έδαφος πήρε φωτιά, κάηκε και αυτό είναι η λάμψη που είδαμε. Αυτά ονομάζονται μετέωρα. Αν είναι πιο μεγάλα και καταφέρουν να επιζήσουν μετά που θα αρπάξουν και θα πέσουν τελικά στη Γη, ονομάζονται μετεωρίτες. Ναι, σαν αυτά που πιστεύουμε ότι εξαφάνισαν τους δεινόσαυρους και σαν αυτόν που έπεσε στη Ρωσία το Φλεβάρη του 2013. Με πιο απλά λόγια είναι κάτι σαν όταν περάσει κάποιος το δείκτη του χεριού του πάνω σε μία επιφάνεια και νιώσει ένα κάψιμο. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στα μετέωρα όταν εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης.
Κάποια «πεφταστέρια» έχουν χρώματα. Αυτό που συνήθως προλαβαίνει να δει το γυμνό μάτι είναι μία άσπρη λωρίδα που τρέχει στον ουρανό, αλλά πολλές φορές θα δει και άλλα χρώματα.
Αυτό συμβαίνει εξαιτίας των στοιχείων που περιείχε το μετέωρο. Ο σίδηρος, ένα από τα πιο συνηθισμένα στοιχεία που θα βρούμε σε ένα μετέωρο, τα κάνει να λάμπουν κιτρινωπά και είναι αυτό το στοιχείο που χρησιμοποιείται σε διάφορα πυροτεχνήματα για να τους δώσει ένα χρυσό χρώμα. Κάποια άλατα του πυριτίου δίνουν στα μετέωρα ένα κόκκινο χρώμα, ενώ μία πράσινη λάμψη υποδεικνύει ίχνη χαλκού.
Μερικές φορές το χρόνο, έχουμε βροχή μετεώρων. Αυτό συμβαίνει γιατί η Γη περνάει από την τροχιά ενός κομήτη, ο οποίος άφησε πίσω μερικά κομμάτια του, καθώς περιφερόταν γύρω από τον Ήλιο. Σε αυτές τις βροχές έχουμε δώσει ονόματα ανάλογα με το από ποιο σημείο του ουρανού φαίνεται να προέρχονται. Η βροχή διαττόντων αστέρων τον Αύγουστο ονομάζεται Περσείδες, γιατί φαίνεται να προέρχεται από τον αστερισμό του Περσέα και του Νοέμβρη Λεοντίδες, γιατί φαίνεται να προέρχεται από τον αστερισμό του Λέοντα. Δεν προέρχονται όντως από εκεί. Έτσι φαίνεται ότι πήραν και το όνομα του ανάλογου αστερισμού, για να μπορούν να βοηθήσουν τους αστρονόμους ως προς το πού να κοιτάξουν.
Οι μετεωρίτες μπορεί να είναι ένα τέτοιο κομματάκι, που δεν ήταν και τόσο μικρό αρχικά, και μπορεί να ζυγίζει μέχρι και τόνους και να καταφέρει μετά από την τριβή του με την ατμόσφαιρα να επιζήσει και να πέσει στη Γη. Μέχρι σήμερα έχουν υπάρξει πάνω από 1.412 πτώσεις μετεώρων παγκοσμίως, που έγιναν αντιληπτές και έδωσαν από ένα τουλάχιστον θραύσμα που ανακαλύφθηκε και φυλάσσεται κάπου στον κόσμο. Η γήινη ατμόσφαιρα προστατεύει τον πλανήτη από τις πτώσεις αντικειμένων διαμέτρου έως και 10-20 μέτρων και έτσι τα περιστατικά προσκρούσεων είναι σχετικά σπάνια. Αν έχει από ένα συγκεκριμένο μέγεθος και πάνω, ονομάζονται αστεροειδείς.
Και οι αστεροειδείς;
Ακόμα, άλλα ουράνια αντικείμενα είναι οι αστεροειδείς, μικρά σώματα του ηλιακού συστήματος που βρίσκονται υπό τη βαρυτική έλξη του Ήλιου και περιφέρονται γύρω από αυτόν. Πιστεύεται ότι είναι κατάλοιπα από την εποχή που δημιουργήθηκε το Ηλιακό σύστημα. Οι αστεροειδείς σε πιο επίσημο ορισμό ό,τι έχουν διάσταση μεγαλύτερη από 50 μέτρα, αλλιώς θεωρούνται μετεωροειδείς. Υπάρχουν δύο ζώνες αστεροειδών, η Κύρια ζώνη αστεροειδών και η Ζώνη του Κάιπερ. Κατά βάση, οι αστεροειδείς είναι τεράστιοι βράχοι γύρω γύρω από τον Ήλιο, που μπορεί να είναι είτε δεκάδες μέτρα ή χιλιόμετρα. Από το 2006 και μετά οι σχεδόν σφαιρικοί αστεροειδείς ονομάζονται επίσημα από τη Διεθνή αστρονομική ένωση ως πλανήτες νάνοι. Οι αστεροειδείς της Κύριας ζώνης αποτελούνται κυρίως από πυριτικούς βράχους και μέταλλα. Αντιθέτως, οι αστεροειδείς της Ζώνης του Κάιπερ αποτελούνται κυρίως από παγωμένα αέρια.
Ο πρώτος αστεροειδής και ταυτόχρονα και ο μεγαλύτερος, ο 1 Δήμητρα, ανακαλύφθηκε τυχαία την Πρωτοχρονιά του 1801 από τον Τζουζέπε Πιάτζι, που στην αρχή νόμιζε ότι είχε ανακαλύψει ένα καινούριο άστρο.
Aπό πρόσκρουση κάποιου αστεροειδούς με τη Γη, είναι η κύρια θεωρία για την εξαφάνιση των δεινοσαύρων. Στοιχεία που τη στηρίζουν είναι η ανακάλυψη ενός τεράστιου κρατήρα, που σήμερα βρίσκεται στο βυθό του Κόλπου του Μεξικού. Τέτοιες συγκρούσεις φαίνεται ότι δεν είναι σπάνιες, τόσο στην ιστορία της Γης όσο και των άλλων πλανητών, συμβαίνουν όμως σπάνια όσον αφορά την ανθρώπινη αίσθηση του χρόνου – κάθε κάποιες δεκάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια χρόνια.
Η πρόσκρουση ενός αστεροειδούς με τη Γη θεωρείται άκρως επικίνδυνο σενάριο για την ιστορία του πλανήτη μας, για το τι καταστροφές μπορεί να φέρει, και υπάρχουν πολλά σχέδια μίας πιθανής αντιμετώπισης με σκοπό να θρυμματίσουν έναν πιθανό αστεροειδή σε μικρότερα, μη επικίνδυνα κομμάτια. Παράλληλα χαρτογραφούνται οι τροχιές τους, ενώ υπάρχουν διάφορες αποστολές που έχουν σταλθεί σε τροχιές γύρω από τέτοια ουράνια αντικείμενα για να τα μελετήσουν.
Τι είναι όμως ένας κομήτης;
Οι κομήτες αποτελούνται από ένα πυρήνα, και μία (ή περισσότερες) ουρές. Είναι ουράνια αντικείμενα που περιφέρονται γύρω από κάποιο αστέρι, διαγράφοντας ελλειπτικές τροχιές, είτε παραβολές, είτε ελλείψεις. Στο δικό μας ηλιακό σύστημα έχουμε δύο βασικές πηγές από τις οποίες προέρχονται, το Νέφος του Όορτ και η Ζώνη του Κάιπερ. Το Νέφος του Όορτ βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση από τον Ήλιο και θεωρείται ότι περιλαμβάνει περίπου ένα τρισεκατομμύριο πυρήνες κομητών. Ενίοτε, λόγω βαρυτικών αλληλεπιδράσεων με γειτονικά άστρα, μεσοαστρικά νέφη, τους πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος, ή με το σύνολο του Γαλαξία, οι πυρήνες αυτοί αρχίζουν να κατευθύνονται προς το κέντρο του Ηλιακού Συστήματος.
Ο πυρήνας του κομήτη έχει συνήθως διάμετρο που κυμαίνεται από περίπου 100 μέτρα έως πάνω από 40 χιλιόμετρα. Αποτελούνται από πέτρα, σκόνη (κονιορτό), πάγο νερού και κατεψυγμένα αέρια, όπως μονοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο και αμμωνία.
Η κόμη περιβάλλει τον πυρήνα και ουσιαστικά είναι η ατμόσφαιρα του κομήτη. Δημιουργείται εξαιτίας της θερμότητας του Ήλιου, καθώς ο κομήτης πλησιάζει προς αυτόν και έχει σχεδόν πάντα μια διάχυτη νεφελώδη εμφάνιση. Το μέγεθος της κόμης επηρεάζεται από το μέγεθος του πυρήνα και την απόσταση του κομήτη από τον Ήλιο. Η κόμη στην πραγματικότητα δεν είναι μόνο μία. Υπάρχει μία κόμη που αποτελείται από σκόνη, και μία ή περισσότερες που αποτελούνται από αέρια ή ιόντα, δηλαδή ιόντα νερού, πάγο, σκόνη, οργανικές ενώσεις και μικρά πετρώδη κομμάτια, τα οποία παρασύρει ο ηλιακός άνεμος. Η τελευταία οφείλεται στο ότι ο Ήλιος ζεσταίνει τον κομήτη και έτσι εξαχνώνονται διάφορα αέρια. Ακόμα, αυτά τα αέρια, λόγω της ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολίας, μπορούν να διασπαστούν σε ιόντα. Η σκόνη απομακρύνεται από τον κομήτη επειδή παρασύρεται από τα αέρια. Αν είναι μικροί οι κόκκοι που θα παρασυρθούν, θα δημιουργήσουν την ουρά από σκόνη. Αν όχι, θα ξαναπέσουν στην επιφάνεια του κομήτη. Οι ουρές τον κομητών δείχνουν πάντα μακριά από τον Ήλιο.
Στην αρχαιότητα αναφέρεται πως θεωρούσαν τους κομήτες ως ένα είδος πλανήτη, που μπορούσαν να δουν μόνο χαμηλά στον ορίζοντα πριν την ανατολή ή στη δύση του Ήλιου. Αργότερα, για τον Αναξαγόρα και τον Δημόκριτο ο κομήτης θεωρήθηκε η ένωση δύο πλανητών, ενώ ο Αριστοτέλης πίστευε ότι οι μήτες, μαζί με τον Γαλαξία και τους διάττοντες αστέρες, είναι στην πραγματικότητα ατμοσφαιρικά φαινόμενα. Πιο συγκεκριμένα, μια μάζα ζεστού αέρα που δημιουργείται από τη θέρμανση της Γης από τον Ήλιο. Μόλις φτάσει σε κατάλληλο ύψος, το αέριο αυτό αναφλέγεται και δημιουργεί τους κομήτες, μία θεωρία που ήταν αποδεκτή για πάνω από χίλια χρόνια. Το 1577, ο Τύχο Μπράχε υπολόγισε με βάση την παράλλαξη ότι ένας λαμπρός κομήτης ορατός εκείνη τη περίοδο βρισκόταν τουλάχιστον τέσσερις φορές μακρύτερα από τη Γη σε σχέση με το φεγγάρι, αποδεικνύοντας ότι η θεωρία του Αριστοτέλη ήταν λάθος.
Στη σύγχρονη εποχή έχουν γίνει πολλά βήματα στη μελέτη των κομητών, ιδιαίτερα μετά το 1950. Έχουν γίνει παρατηρήσεις με ραντάρ αλλά και φωτογραφήσεις των πυρήνων κομητών, ενώ μέσω φασματογράφων έχει γίνει προσπάθεια να μελετηθούν τα συστατικά τους λεπτομερώς. Υπάρχουν και διαστημικές αποστολές για να προσεγγίσουν κομήτες μέσω συσκευών, που στέλνουν πίσω δεδομένα στη Γη από την προσέγγιση αυτή. Πρώτη ήταν το ISEE-3, το οποίο μετονομάστηκε σε Διεθνή Κομητικό Εξερευνητή (ICE), όταν στις 11 Σεπτεμβρίου 1985 πέρασε σε απόσταση 8.000 χιλιομέτρων περίπου από τον κομήτη 21P/Τζιακομπίνι-Ζίνερ, ενώ μία χρονιά μετά έξι ακόμα προσέγγισαν τον κομήτη του Χάλεϊ, με την ευρωπαϊκή αποστολή να είναι αυτή που φωτογράφησε τον πυρήνα του.
Ένας αρκετά διάσημος κομήτης, που ήταν ορατός σε πολλά σημεία του πλανήτη στην αρχή και τα μέσα του καλοκαιριού, ήταν ο κομήτης C/2020 F3 (NEOWISE), ο οποίος περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο περίπου κάθε 6700 χρόνια. Έφτασε στο περιήλιό του στις 3 Ιουλίου, σε απόσταση περίπου 45 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τον Ήλιο, και έδωσε ένα υπέροχο θέαμα σε όσους τον είδαν.
Ένας άλλος διάσημος κομήτης που ήδη αναφέρθηκε είναι ο κομήτης του Χάλεϋ. Πρόκειται για περιοδικό κομήτη, που κάνει την εμφάνισή του στην περιοχή της Γης κάθε 75 με 76 χρόνια. Είναι από τους πιο γνωστούς κομήτες, καθώς έχουν βρεθεί στην Κίνα καταγεγραμμένες παρατηρήσεις του από το 240 π.Χ., ενώ το 1682, ο Έντμουντ Χάλλεϋ, Άγγλος μαθηματικός και αστρονόμος, τον μελέτησε και προσδιόρισε την τροχιά του.
Υποβολή απάντησης