Ο ουρανός της Ελλάδας
Εισαγωγή
«Ο Ουρανός της Ελλάδας» είναι μια σειρά άρθρων, παρακολουθώντας την ο αναγνώστης μπορεί να ενημερωθεί για τα αστρονομικά γεγονότα του μήνα, τις φάσεις τις σελήνης και τις θέσεις των πλανητών. «Ο Ουρανός της Ελλάδας» αποτελεί μια κοινή προσπάθεια των φοιτητών του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του ΙΤΕ και της Αστρονομικής Ομάδας Φοιτητών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Το τέλος κάθε άρθρου θα είναι συνήθως αφιερωμένο σε ένα αντικείμενο ή αστερισμό που θα είναι ορατός την περίοδο που αναφέρεται το άρθρο. Αυτό τον μήνα θα συζητήσουμε για τον του Ταύρου.
Αστερισμοί
Κοιτώντας τον ουρανό μια καθαρή ανέφελη νύχτα θα παρατήσουμε σημειακά φωτεινά αντικείμενα να βρίσκονται διασκορπισμένα σε ολόκληρο τον ουράνιο θόλο. Αυτές οι φωτεινές πηγές πρόκειται για αστέρια, δηλαδή ήλιους ακριβώς σαν τον δικό μας που βρίσκονται σε πολύ μεγάλες αποστάσεις. Πόσο μεγάλες; Το κοντινότερο αστέρι στο δικό μας ηλιακό σύστημα είναι το α κενταύρου και βρίσκεται τόσο μακριά που το φως χρειάζεται να φτάσει σε εμάς 4 χρόνια (ή βρίσκεται σε απόσταση 4 ετών φωτός) που σημαίνει σε συνήθεις μονάδες περισσότερο από 10 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα! Τα περισσότερα αστέρια στον ουρανό βρίσκονται σε αποστάσεις μερικών χιλιάδων ετών φωτός. Όλα τα αστέρια που μπορούμε να δούμε στον ουρανό ανήκουν στον Γαλαξία μας, μια ομάδα από 400 δις αστέρια, αέριο, σκόνη (και σκοτεινή ύλη). Εκτός από τον δικό μας Γαλαξία φυσικά, υπολογίζεται ότι υπάρχουν εκατοντάδες δις άλλοι γαλαξίες.
Ο έναστρος ουρανός γοήτευε πάντα τους αρχαίους πολιτισμούς, έτσι οι διάφοροι λαοί άρχισαν να αναζητούν σχήματα στον ουρανό ενώνοντας τα αστέρια με νοητές γραμμές και τα συνέδεαν με τη μυθολογία τους. Αυτές οι ομάδες αστεριών ονομάζονται αστερισμοί. Έτσι στην ελληνική μυθολογία έχουμε τους αστερισμούς του Ηρακλή, της Μεγάλης και Μικρής άρκτου, του Ωρίωνα κ.α. Επίσημα σήμερα υπάρχουν 88 αστερισμοί με καθορισμένα όρια στον ουρανό από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση (IAU). Οι περισσότεροι αστερισμοί έχουν ελληνικά ονόματα ενώ, οι περισσότεροι αστέρες αραβικά.
Οι αστερισμοί που είναι ορατοί όλο το χρόνο ονομάζονται αειφανείς, αλλά ορισμένοι κρύβονται από τον Ήλιο ή διαφορετικά βρίσκονται στον ουρανό τη μέρα και φαίνονται μόνο συγκεκριμένες εποχές. Αυτοί είναι οι αμφιφανείς αστερισμοί, ενώ οι αστερισμοί που φαίνονται μόνο από το νότιο ημισφαίριο ονομάζονται αφανείς για του παρατηρητές του βορείου ημισφαιρίου
Μέτα από αυτή τη μικρή εισαγωγή, ας δούμε τι έχει να μας προσφέρει ο ουρανός του Φεβρουαρίου…
Φάσεις της Σελήνης
Πρώτο Τέταρτο | Πανσέληνος | Τρίτο Τέταρτο | Νέα Σελήνη |
---|---|---|---|
3/2 | 9/2 | 15/2 | 23/2 |
Σημειώστε επίσης ότι πανσέληνος του Φεβρουαρίου θα είναι «υπερ-πανσέληνος». Υπερ-πανσέληνος ονομάζεται η πανσέληνος όταν η σελήνη βρίσκεται στο περίγειο, το κοντινότερο σημείο της τροχιάς της. Η υπερ-πανσέληνος είναι περίπου 10% μεγαλύτερη σε σχέση τη σελήνη στο απόγειο (το μακρύτερο σημείο της τροχιάς). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η σελήνη θα είναι μεγαλύτερη μόλις μερικά λεπτά της μοίρας. Αντίθετα με την υπερβολή που δίνει το πρόθεμα ΥΠΕΡ ή καμία φορά ορισμένα άρθρα στα μέσα, η διαφορά με γυμνό μάτι είναι οριακά ανιχνεύσιμη.
Θέσεις των πλανητών
Εκτός από τα αστέρια μπορούμε να διακρίνουμε στον ουρανό και πλανήτες. Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν τα αντικείμενα που δεν άλλαζαν θέση στον ουρανό απλανείς αστέρες και εκείνα που πλανώνται στον ουρανό σε σχέση με τους απλανείς πλανήτες. Οι πλανήτες που είναι ορατοί με γυμνό μάτι είναι ο Ερμής, η Αφροδίτη, ο Άρης, ο Δίας και ο Κρόνος. Τα αστέρια που βρίσκονται σε μεγάλες αποστάσεις φαίνονται σαν σημεία στον ουρανό και τα βλέπουμε να τρεμοπαίζουν λόγω της γήινης ατμόσφαιρας, ενώ οι πλανήτες έχουν διαστάσεις και το φως τους είναι σταθερό. Αυτός είναι ένας τρόπος να ξεχωρίζουμε τους πλανήτης από τους αστέρες στον ουρανό.
- Ερμής (Πολύ δύσκολη ορατότητα): Για μερικές μέρες πριν και μετά τις 10 του μηνός ο πλανήτης θα είναι ορατός μόλις πάνω από τον ορίζοντα μετά τη δύση του Ηλίου στα δυτικά στον αστερισμό του υδροχόου.
- Αφροδίτη (Καλή ορατότητα): Ορατή για μερικές ώρες μετά την δύση του Ηλίου στα δυτικά, στον αστερισμό των ιχθύων.
- Άρης (Μέτρια ορατότητα): Ο Άρης θα ανατέλει μερικές ώρες πριν την ανατολή του ηλίου στα νότια-ανατολικά στην περιοχή του αστερισμού του τοξότη.
- Διας (Μέτρια ορατότητα): Όπως και ο Άρης είναι ορατός μερικές ώρες πριν το ξημέρωμα στον αστερισμό του τοξότη νότια-ανατολικά.
- Κρόνος (Δύσκολη ορατότητα): Εντοπίζεται χαμηλότερα απο τον Δία, την ίδια ώρα λίγο ψηλότερα απο τον ορίζοντα.
- Ουρανός (Καλή ορατότητα): Θα είναι ορατός για αρκετές ώρες μετά τη δύση του ηλίου, ανάμεσα στους αστερισμούς των ιχθύων, του κριού και του κήτους.
- Ποσειδώνας (Δύσκολη ορατότητα): Ορατός μόνο αμέσως μετά τη δύση του ηλίου , καθώς βρίσκεται χαμηλά στον ουράνιο θόλο και γρήγορα δύει.
Μέγιστη Ανατολική Αποχή του Πλανήτη Ερμή
Στις 10/02 ο πλανήτης Ερμής θα βρίσκεται στη θέση μέγιστης ανατολικής αποχής. Αποχή ονομάζεται η γωνία μεταξύ του ήλιου και πλανήτη. Στις 10 το μήνα αυτή η γωνία θα είναι μέγιστη για την τροχιά του πλανήτη (18.2°)
Σύνοδοι – Διαβάσεις – Αποκρύψεις
- Στις αρχές του Φεβρουαρίου η Σελήνη θα βρίσκεται κοντά στις Πλειάδες.
Οι πλειάδες είναι ένα ανοικτό σμήνος, ιδιαίτερα φωτεινό και γνωστό
από την αρχαιότητα(από τότε και η ονομασία του από τις νύμφες Πλειάδες).
Το σμήνος είναι επίσης γνωστό με την λαϊκή ονομασία Πούλια. Δια
γυμνού οφθαλμού διακρίνονται έως και 7 άστρα.
Αφιέρωμα στον αστερισμό του Ταύρου
Ο Ταύρος είναι ένας αμφιφανής αστερισμός ευκολότερα ορατός κατά τους χειμερινούς μήνες. Πρόκειται για έναν από τους ζωδιακούς αστερισμούς δηλαδή τους αστερισμούς που διασχίζει η εκλειπτική μια νοητή τροχιά πάνω στην οποία φαίνονται να κινούνται ο Ήλιος, η Σελήνη και οι περισσότεροι πλανήτες. Στον αστερισμό βρίσκονται οι Υάδες(νύμφες της μυθολογίας) και οι Πλειάδες, ανοιχτά σμήνη ορατά δια γυμνού οφθαλμού. Το λαμπρότερο άστρο είναι ο Λαμπαδίας και ξεχωρίζει για το κοκκινωπό του χρώμα, αν και φαίνεται να είναι στο σμήνος των Υάδων, στην πραγματικότητα είναι ανεξάρτητος και πιο κοντά στη Γη. Το πιο ενδιαφέρον αντικείμενο ίσως είναι το Μ1(το πρώτο αντικείμενο στον κατάλογο Messier) , ένα υπόλειμμα υπερκαινοφανούς αστέρα, η έκρηξη του οποίου καταγράφηκε το 1054 μ.Χ. από Κινέζους αστρονόμους. Είναι επίσης γνωστό με το όνομα νεφέλωμα του καρκίνου, λόγω της δομής του όταν αρχικά παρατηρήθηκε (παρομοιάστηκε δηλαδή με καβούρι) και βρίσκεται σε απόσταση 6.400 ετών φωτός μακριά μας. Αυτό συνεπάγεται ότι η έκρηξη πραγματοποιήθηκε περίπου το 5346 π.Χ. !
Καλησπέρα εδω και λιγους μήνες δυτικα της Θεσσαλονίκης βλεπουμε ενα αστερι τις βραδινες ωρες που οσο περναει ο καιρος ολο και πιο φωτεινό φαινετα.ξερετε κατι;
Καλησπέρα Πέτρο, είναι ο πλανήτης Αφροδίτη.